Το πρόγραμμα αρθρώνεται σε τρία μέρη:
Α) Στο πρώτο μέρος οι επιμορφούμενοι εφοδιάζονται με ένα βασικό εννοιολογικό οπλοστάσιο το οποίο τους επιτρέπει να αποκτήσουν μια στέρεη θεωρητική κατανόηση των εννοιών της πολυπολιτισμικότητας και της ετερότητας, των μοντέλων της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και των σχετικών εκπαιδευτικών πολιτικών, στην Ελλάδα και στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Β) Στο δεύτερο μέρος οι επιμορφούμενοι έρχονται σε επαφή με θέματα που αφορούν στις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες, στην καλλιέργεια της δημοκρατικής παιδείας και κουλτούρας και των διδακτικών εργαλείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο συγκεκριμένο πεδίο.
Γ) Στο τρίτο μέρος του προγράμματος οι επιμορφούμενοι καταρτίζονται σε ειδικότερα θέματα που άπτονται ειδικών θεμάτων της διαπολιτισμικής διδακτικής και επικοινωνίας. Ειδικότερα αναλύονται τα θέματα της διαπολιτισμικής επικοινωνίας, της παιδαγωγικής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της αξιοποίησης των ΤΠΕ ως εργαλείων διαπολιτισμικής παιδαγωγικής και διδασκαλίας, των διδακτικών εργαλείων και προτάσεων στο πεδίο της εκπαίδευσης των αλλόγλωσσων μαθητών.
Το καθένα από τα παραπάνω μέρη αποτελείται από τις θεματικές ενότητες οι οποίες αναφέρονται παρακάτω:
Mέρος Α΄ Ζητήματα εκπαιδευτικής πολιτικής και μοντέλα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης
Τίτλος Θ.Ε.1: Σκοπός και περιεχόμενο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης/ Μοντέλα Εκπαιδευτικής Διαχείρισης της Ετερότητας
Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της Θ.Ε.1
Σκοπός αυτής της θεματικής ενότητας είναι αρχικά ο εννοιολογικός προσδιορισμός της πολυπολιτισμικής κοινωνίας καθώς και η κατανόηση της σχέσης της με τον «Άλλο». Ειδικότερα, προσδιορίζεται η έννοια της πολυπολιτισμικότητας και πώς συσκοτίζεται ο ετερογενής χαρακτήρας κάθε κοινωνικής ομάδας. Επιπλέον, γίνεται αναφορά στο φαινόμενο της μετανάστευσης, όπως αυτό ξεδιπλώνεται μέσα στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον και αναλύονται οι παράγοντες που καθορίζουν την εκπαίδευση των μεταναστών/μεταναστριών και των προσφύγων. Αναλύεται η ανάγκη υλοποίησης διαφορετικών πολιτικών αναφορικά με την ένταξη των εθνοπολιτισμικά ποικίλων ομάδων στη χώρα υποδοχής. Κατόπιν επιχειρείται μια σύντομη ιστορική αναδρομή της εφαρμογής του κάθε μοντέλου και εξηγείται γιατί αναδείχθηκαν διαφορετικοί χειρισμοί της πολυπολιτισμικής τάξης από τις χώρες υποδοχής, ποιες είναι οι βασικές αρχές, οι στόχοι και οι τρόποι υλοποίησης του κάθε μοντέλου διαχείρισης της ετερότητας στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις θεωρίες που διαμόρφωσαν το ιδεολογικό υπόβαθρο των μοντέλων αυτών και στους πολιτικούς σκοπούς που εξυπηρέτησαν.
Διάρκεια σε ώρες, Αξία σε ECTS: 40 ώρες, 2 ΕCTS
Τίτλος Θ.Ε.2: Διαπολιτισμική Αγωγή και Παιδαγωγική Πράξη
Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της Θ.Ε.2
Σε αυτή την θεματική ενότητα προσδιορίζονται εννοιολογικά οι όροι «Διαπολιτισμική Παιδαγωγική» και «Διαπολιτισμική Αγωγή» και παρουσιάζεται ο διάλογος που διεξάγεται στην επιστημονική κοινότητα γύρω από τα επιστημολογικά ζητήματα που ανακύπτουν κατά τη διερεύνηση του φαινομένου της αγωγής, εντός ενός πολυπολιτισμικού κοινωνικού πλαισίου. Γίνεται αναφορά σε παιδαγωγικές προσεγγίσεις, εκπαιδευτικά εργαλεία και τεχνικές που αναπτύχθηκαν σε πολυπολιτισμικά κοινωνικά περιβάλλοντα και ευνοούν την διαπολιτισμική αγωγή.
Διάρκεια σε ώρες, Αξία σε ECTS: 40 ώρες, 2 ΕCTS
Τίτλος Θ.Ε.3: Ευρωπαϊκή εκπαιδευτική πολιτική/Διαπολιτισμική εκπαίδευση
Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της Θ.Ε.3
Σκοπός αυτής της θεματικής ενότητας είναι να παρουσιάσει τα βασικά νομικά κείμενα βάσει των οποίων έχει καθοριστεί διεθνώς η εκπαίδευση των παιδιών των μεταναστών/μεταναστριών. Ειδικότερα, γίνεται αναφορά στις βασικές νομοθετικές ρυθμίσεις που εξασφαλίζουν το δικαίωμα όλων των παιδιών στην εκπαίδευση. Εν συνεχεία, παρουσιάζονται τα βασικά σημεία των αποφάσεων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη συνεργασία στην Ευρώπη καθώς και τα βασικά κείμενα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η ενότητα κλείνει με την παρουσίαση της εκπαιδευτικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την εκπαίδευση των εθνοπολιτισμικά «Άλλων» μαθητών/μαθητριών και παρουσιάζονται οι σημαντικότερες αποφάσεις, ρυθμίσεις και προγράμματα τα οποία σηματοδοτούν τη διαπολιτισμική διάσταση της Ευρωπαϊκής Εκπαιδευτικής πολιτικής. Τέλος, επιχειρείται μια σύντομη αποτίμηση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την εκπαίδευση ετερογενούς πληθυσμού.
Διάρκεια σε ώρες, Αξία σε ECTS: 40 ώρες, 2 ΕCTS
Τίτλος Θ.Ε.4: Ετερογένεια και Εκπαιδευτική Πολιτική στην Ελλάδα/ Πρόσφυγες και εκπαιδευτική πολιτική
Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της Θ.Ε.4
Σκοπός αυτής της θεματικής ενότητας είναι να παρουσιάσει την εκπαιδευτική πολιτική διαχείρισης της ετερότητας όπως αυτή εγγράφεται στο ελληνικό συγκείμενο από το 1970 έως σήμερα. Ειδικότερα, γίνεται σύντομη αναφορά στις κατηγορίες των πληθυσμών που εισέρρευσαν στη χώρα μας, στους λόγους που αυτοί μετακινήθηκαν και στους λόγους για τους οποίους η ελληνική πολιτεία άνοιξε τη συζήτηση της υποδοχής και ένταξης των μεταναστών/μεταναστριών και αιτούντων/αιτουσών και δικαιούχων διεθνούς προστασίας. Εν συνεχεία, θα παρουσιασθεί το νομοθετικό πλαίσιο της Ελλάδας για τη μετανάστευση από το 1991 έως σήμερα και γίνεται αναφορά στις θεσμικές ρυθμίσεις που εισήγαγε η πολιτεία για την εκπαίδευση των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών και μαθητριών. Μελετώνται οι πολιτικές ένταξης των προσφύγων στον ευρωπαϊκό και ελληνικό χώρο και αναφορά στο διεθνές και ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο και στους τρόπους εφαρμογής του.
Διάρκεια σε ώρες, Αξία σε ECTS: 40 ώρες, 2 ΕCTS
Μέρος Β΄: Κοινωνικά ευπαθείς ομάδες, διαπολιτισμική ετοιμότητα εκπαιδευτικών και διγλωσσία
Τίτλος Θ.Ε.5: Εκπαίδευση και Κοινωνικά ευπαθείς ομάδες
Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της Θ.Ε.5
Στόχος της συγκεκριμένης ενότητας αποτελεί η εννοιολογική προσέγγιση του όρου «κοινωνικά ευπαθείς ομάδες πληθυσμού», καθώς και η κατανόηση, από μέρους του εκπαιδευόμενου, των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των εν λόγω ομάδων. Στη συνέχεια, με άξονα την έννοια του αποκλεισμού, αναδεικνύεται ο ρόλος της εκπαίδευσης ως βασικού εργαλείου προσέγγισης των ατόμων που χαρακτηρίζονται από κάποιου είδους κοινωνική ευπάθεια, καθώς και ως μέσου αντιμετώπισης του κοινωνικού αποκλεισμού, μέσα από τη διασφάλιση βασικών γνώσεων και την καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων. Για την καλύτερη κατανόηση του πλαισίου αναφοράς θα αξιοποιηθούν ως μελέτες περίπτωσης το θεσμικό πλαίσιο αναφορικά με την εκπαίδευση των παιδιών Ρομά, καθώς και η παρεχόμενη εκπαίδευση εντός σωφρονιστικών καταστημάτων κράτησης. Θα αναδειχθεί η συμβολή της βιωματικής μάθησης και τη θετική επίδραση που μπορεί να έχει στον εκπαιδευόμενο, καθώς και η σημαντική συμβολή της Τέχνης ως εκπαιδευτικού εργαλείου.
Διάρκεια σε ώρες, Αξία σε ECTS: 40 ώρες, 2 ΕCTS
Τίτλος Θ.Ε.6: Γονεϊκή εμπλοκή και διαπολιτισμική ετοιμότητα εκπαιδευτικών
Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της Θ.Ε.6
Σκοπός της παρούσας Θεματικής Ενότητας είναι να διαφανεί η δυναμική διάσταση της γονεϊκής εμπλοκής και της ετερογένειας (πολιτισμικής διαφοράς) στο σύγχρονο σχολικό πλαίσιο και να αποσαφηνιστούν οι βασικές παράμετροι που καθορίζουν τα οφέλη και τις επιπτώσεις τους στο σχολείο. Πιο αναλυτικά θα παρουσιαστεί το δυναμικό πλαίσιο σύνδεσης σχολείου και οικογένειας και θα αποσαφηνιστούν τα ποικίλα μοντέλα που διατρέχουν τη μεταξύ τους συνεργασία. Παράλληλα θα προσδιοριστεί το πεδίο της διαπολιτισμικής ετοιμότητας των εκπαιδευτικών μέσα στο σύγχρονο εκπαιδευτικό τοπίο το οποίο αντανακλά τη σταδιακή μετάβαση σε μια πολυπολιτισμική, πολυγλωσσική και πολυφυλετική κοινωνία.
Διάρκεια σε ώρες, Αξία σε ECTS: 40 ώρες, 2 ΕCTS
Τίτλος Θ.Ε.7: Διγλωσσία και Εκπαίδευση/ Υποστηρίζοντας την Εκπαίδευση των Αλλόγλωσσων Μαθητών Διδακτικές Προτάσεις
Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της Θ.Ε.7
Σκοπός της θεματικής ενότητας αυτής είναι η εισαγωγή στη θεματική σχέση ανάμεσα στη Διγλωσσία και την Εκπαίδευση. Στην ενότητα αυτή το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο πολύπλοκο φαινόμενο της διγλωσσίας, στην εννοιολογική του οριοθέτηση, καθώς και στην τυπολογία του φαινομένου. Ταυτόχρονα τα θέματα της ενότητας αυτής αφορούν στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και το πώς αυτό ανταποκρίνεται στις ποικίλες προκλήσεις, αλλά και τα προβλήματα που παρουσιάζονται στην πολυπολιτισμική και πολυγλωσσική πραγματικότητα για την ενίσχυση της ελληνομάθειας των πολιτισμικά διαφορετικών μαθητών. Συνεπώς γίνεται αναφορά και στη Διδασκαλία της Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας και παρουσιάζονται ενδεικτικά προγράμματα που εφαρμόστηκαν και εφαρμόζονται στο πεδίο αυτό. Ταυτόχρονα τα θέματα της ενότητας αυτής αφορούν σε τρόπους και διδακτικές τεχνικές για την ενίσχυση της ελληνομάθειας των πολιτισμικά διαφορετικών μαθητών. Συνεπώς, γίνεται εκτενής αναφορά στη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού και διδακτικών προτάσεων που μπορούν να εφαρμοστούν στο πεδίο αυτό και σύνδεση του θεωρητικού πλαισίου με την πρακτική εφαρμογή στην τάξη. Η άμεση σχέση θεωρίας και εκπαιδευτικής πράξης είναι αναγκαία για κάθε εκπαιδευτικό γιατί ενισχύει τον επαγγελματισμό του και την επιστημονική του κατάρτιση.
Διάρκεια σε ώρες, Αξία σε ECTS: 40 ώρες, 2 ΕCTS
Μέρος Γ: Ειδικά θέματα διαπολιτισμικής διδακτικής και επικοινωνίας
Τίτλος Θ.Ε.8: Στερεότυπα-Προκαταλήψεις-Διακρίσεις/Παιδαγωγική των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της Θ.Ε.8
Σε αυτή τη θεματική ενότητα προσδιορίζονται εννοιολογικά οι όροι «κοινωνική ταυτότητα», «στερεότυπα» και «κοινωνικός αποκλεισμός» και διερευνώνται οι μεταξύ τους σχέσεις. Εν συνεχεία παρουσιάζονται οι σχέσεις ανάμεσα στη συγκρότηση της ατομικής και της συλλογικής ταυτότητας. Τέλος, επιχειρείται να παρουσιαστεί η συζήτηση για το πολυδιάστατο φαινόμενο του κοινωνικού αποκλεισμού. Αναλύονται οι έννοιες των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην εκπαίδευση μέσα από την κατανόηση των βασικών αρχών της αξιοπρέπειας, του σεβασμού και της ανεκτικότητας. Παράλληλα δίνεται έμφαση στο έργο του Janusz Korczak, πρωτοπόρου παιδαγωγού, στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού μέσα από την κατανόηση της σημαντικής συμβολής του στις εκπαιδευτικές διαδικασίες βιωματικής μάθησης σε σχολικά περιβάλλοντα. Μέσα στο πλαίσιο αυτό ο/η ενδιαφερόμενος/η θα μπορέσει να ενισχύσει την παιδαγωγική του πρακτική αξιοποιώντας το πρακτικό υλικό των ασκήσεων ευαισθητοποίησης στη διαφορετικότητα και στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Διάρκεια σε ώρες, Αξία σε ECTS: 40 ώρες, 2 ΕCTS
Τίτλος Θ.Ε.9: Διαπολιτισμική Επικοινωνία και Δεξιότητες: από τη Θεωρία στην Πράξη
Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της Θ.Ε.9
Σκοπός αυτής της Θεματικής Ενότητας είναι να αναδείξει τη σημασία της διαπολιτισμικής επικοινωνίας και της καλλιέργειας σχετικών δεξιοτήτων φωτίζοντας τις πτυχές και τα χαρακτηριστικά των διαπολιτισμικών ομάδων στο σχολείο. Αρχικά θα αναλυθεί η έννοια της επικοινωνίας, η έννοια της διαπολιτισμικής επικοινωνίας και οι μορφές που δύναται να έχει (λεκτική και μη λεκτική διαπολιτισμική επικοινωνία). Εν συνεχεία, θα γίνει αναφορά στην έννοια της επαγγελματικής ομάδας, καθώς και στις διαστάσεις και τα χαρακτηριστικά των μελών διαπολιτισμικών ομάδων εργασίας. Θα προσδιοριστούν οι κρίσιμες δεξιότητες διαπολιτισμικής επικοινωνίας όπως η κοινωνική προσαρμοστικότητα και η συντονισμένη διαχείριση νοήματος, και θα αναπτυχθούν οι έννοιες της συναισθηματικής νοημοσύνης και της ψυχικής ανθεκτικότητας. Τέλος, θα παρουσιαστούν βιωματικές ασκήσεις που ενισχύουν τη διαπολιτισμική επικοινωνία και, συνακόλουθα, την καλύτερη διαχείριση της τάξης και την πολιτισμική σύγκλιση των μαθητών. Η Ενότητα θα κλείσει με χρήσιμες πρακτικές συμβουλές για τη βελτίωση της διαπολιτισμικής επικοινωνίας που ενισχύουν την αποτελεσματικότητα και την ευημερία στο σχολείο.
Διάρκεια σε ώρες, Αξία σε ECTS: 40 ώρες, 2 ΕCTS
Τίτλος Θ.Ε.10: Η αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και στη Διαπολιτισμική Διδασκαλία
Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της Θ.Ε.10
Σκοπός της θεματικής ενότητας είναι αναδειχθεί ότι η χρήση της τεχνολογίας στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και διδασκαλία δεν αποτελεί απλά μία από τις πτυχές της, αλλά αναπόσπαστο εργαλείο της. Θα δοθεί απάντηση στο ερώτημα: με ποιο τρόπο πρέπει να χρησιμοποιηθούν τα τεχνολογικά εργαλεία και ειδικότερα τα πολυμέσα για την ενσωμάτωση αρχών και πρακτικών της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.
Διάρκεια σε ώρες, Αξία σε ECTS: 40 ώρες, 2 ΕCTS